Motywacja w sporcie. 2. 1.Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna. • Motywy wewnętrzne • Motywy zewnętrzne • Zasada addytywna. 3. • Motywy wewnętrzne – uczestnictwo w sporcie to podniecenie, radość, zamiłowanie do działania oraz możliwość zaprezentowania i poprawy swoich umiejętności – czyli w skrócie to wszystko co sprawia Niestety dopiero w latach 90. XX w. dostrzeżono potrzebę utworzenia niezależnej organizacji, która kompleksowo zajmie się problemem walki z dopingiem. W lutym 1999 r. w Lozannie odbyła się Pierwsza Światowa Konferencja na temat Dopingu w Sporcie, w rezultacie której w tym samym roku powstała Światowa Agencja Antydopingowa. 1.2. Poza analizą zagadnienia jakości „zdopingowanego sportu” w perspektywie rozstrzygnięć bioetycznych w tekście przywołane zostały statystyki ukazujące zastosowanie dopingu w sporcie, w ujęciu tak czasowym, jak również przestrzennym. Słowa kluczowe: sport, doping, doping genetyczny, etyka w sporcie, jakość w sporcie. 6. b) Związek między agresją, a aktywnością sportową – agresja jest jedną z 10 cech osobowości łączonych z sukcesem w sporcie – „mili faceci nie wygrywają” – jednak w stwierdzeniu tym należy uznać za czynnik przewodzący asertywność, a nie agresję. W ostatnim okresie wraz ze wzrostem zawodowstwa w sporcie (i idącymi Okazało się, że molestowania seksualnego w sporcie doświadczyło 29 proc. badanych (34 proc. wśród kobiet, 17 proc. wśród mężczyzn), ok. 3 proc. doznało dużej krzywdy seksualnej W jednym z ostatnich artykułów pisałem o tym, kto odpowiada za naruszenie przepisów Kodeksu Etycznego PZPN, a dziś z kolei mowa będzie o zasadach etycznych obowiązujących w sporcie piłki nożnej. Te zasady zostały ujęte w Rozdziale 2 Kodeksu Etycznego „Naczelne zasady etyczne obowiązujące w sporcie piłki nożnej”. 6u81RYC. Definicja dopinguDoping jest bez wątpienia jednym z największych zagrożeń dla współczesnego sportu. Wiedzę o jego negatywnych skutkach powinni posiadać wszyscy, którzy mają kontakt z aktywnością fizyczną. Do tej grupy zaliczać będziemy nie tylko samych zawodników, ale również ich trenerów, instruktorów, nauczycieli wychowania fizycznego, personel medyczny oraz rodziców. Problem dopingu dotyka w dużej skali już nie tylko sport wyczynowy, ale też sport uprawiany na poziomie rekreacyjnym. Dlatego jego stosowanie stało się współcześnie problemem społecznym. W naszym programie edukacyjnym przeciwdziałającym zjawisku dopingu, szczególną rolę obok zawodników powinni odgrywać ich trenerzy oraz wychowawcy. To oni mając najczęstszy kontakt ze sportowcami są odpowiedzialni za kształtowanie właściwych etycznych i prozdrowotnych postaw młodych sportowców. Dlatego w przygotowanym przez nas antydopingowym programie edukacyjnym „SAY NO! TO DOPING” będziemy w kolejnych lekcjach przypominać i zwracać uwagę na najważniejsze zagadnienia walki z dopingiem w sporcie. Zaczynamy od definicji dopingu i krajowego oraz światowego systemu jego zwalczania. Istnieje wiele definicji dopingu, tych bardziej potocznych i tych bardziej złożonych o charakterze prawnym. W prosty sposób doping możemy zdefiniować jako „Czynność służącą poprawie wydolności fizycznej poprzez użycie niedozwolonych substancji i metod oraz nieuczciwy czyn niosący za sobą ryzyko dla życia zdrowia”. W światowym kodeksie antydopingowym, czyli najważniejszym dokumencie regulującym całość postępowania antydopingowego zjawisko dopingu zdefiniowano znacznie szerzej jako „wystąpienie jednego lub więcej naruszeń przepisów antydopingowych określonych w Artykułach do Do tych naruszeń zalicza się: obecność substancji zabronionej lub jej metabolitów lub markerów w próbce fizjologicznej sportowca, użycie lub próba użycia przez sportowca substancji zabronionej lub metody zabronionej, odmowa lub niestawienie się bez uzasadnienia w punkcie poboru próbki po powiadomieniu zgodnie z odpowiednimi przepisami antydopingowymi lub w inny sposób unikanie pobrania próbki, naruszenie odpowiednich wymagań określających dostępność sportowca na badaniach poza zawodami, w tym nieprzedstawienie wymaganych informacji na temat miejsca pobytu oraz niepoddanie się badaniom ogłoszonym w oparciu o międzynarodowy standard badań. Dowolne trzy przypadki niezgłoszenia się na badania i/lub niedostarczenia informacji na temat miejsca pobytu w okresie osiemnastu miesięcy ustalone przez organizacje antydopingowe uprawnione do kontroli sportowca stanowią naruszenie przepisów antydopingowych, manipulowanie lub próba manipulowania podczas dowolnej części kontroli dopingowej, posiadanie substancji zabronionych i metod zabronionych, handel lub próba handlowania dowolnymi substancjami zabronionymi lub metodami zabronionymi, podawanie lub próba podawania sportowcowi podczas zawodów dowolnej substancji zabronionej lub metody zabronionej lub podawanie lub próba podawania sportowcowi poza zawodami dowolnej substancji zabronionej lub metody zabronionej, które są zabronione poza zawodami lub pomaganie, zachęcanie, ułatwianie, podżeganie, ukrywanie lub każdy inny rodzaj współdziałania wiążący się z naruszeniem przepisów antydopingowych lub próbą ich naruszenia. Więcej o definicji dopingu, historii oraz o skutkach stosowania przeczytacie na stronie oraz w prezentacjach umieszczonych w „Centrum pobrań” - „Pakiety Edukacyjne”. // // Jak walczy się z dopingiem w Polsce ? Za walkę z dopingiem w sporcie w Polsce odpowiedzialna jest Komisja do Zwalczania Dopingu w Sporcie. Do zadań Komisji należą przeprowadzanie badań antydopingowych, prowadzenie działań edukacyjnych, publikowanie listy substancji i metod zabronionych, wspieranie antydopingowych działań naukowych. Oprócz tego Komisja jest odpowiedzialna za koordynowanie krajowego programu antydopingowego. Przejawem realizacji tego działania jest opracowywanie modelowych reguł antydopingowych, które są odpowiednikiem światowego kodeksu antydopingowego. Modelowe reguły antydopingowe zawierają zasadnicze regulacje dotyczące: definicji dopingu, zarządzania badaniami antydopingowymi, systemów służących do zbierania informacji o miejscu i czasie pobytu zawodników, sankcji za stosowanie dopingu oraz antydopingowych postępowań dyscyplinarnych. W Polsce funkcjonuje laboratorium akredytowane przez WADA, które jest odpowiedzialne za analizowanie wszystkich próbek dostarczonych przez Komisję do Zwalczania Dopingu w Sporcie. Laboratorium nie otrzymuje od Komisji danych zawodników, od których pobrane zostały próbki. Jedyne co jest widoczne dla pracowników laboratorium to zakodowane numery próbek, niepozwalające na ich powiązanie z jakimkolwiek zawodnikiem. Jak walczy się z dopingiem na świecie? Za globalną walkę z dopingiem w sporcie odpowiedzialna jest Światowa Agencja Antydopingowa (WADA). Jest to organizacja, która powstała w 1999 r. w celu koordynowania walki z dopingiem w sporcie oraz stworzenia ram prawnych do przeprowadzania działalności antydopingowej. WADA jest odpowiedzialna za nadzór nad sportowymi federacjami międzynarodowymi, narodowymi organizacjami antydopingowymi oraz akredytowanymi laboratoriami. Najważniejszą regulacją wydawaną przez WADA, po konsultacji ze środowiskiem sportowym, jest Światowy Kodeks Antydopingowy. Kodeks jest podstawowym i uniwersalnym dokumentem, na którym oparty jest Światowy Program Zwalczania Dopingu w Sporcie. Celem Kodeksu jest promowanie działań na rzecz zwalczania dopingu poprzez powszechną harmonizację działalności antydopingowej. Kodeks stanowi zbiór reguł określających prawa i obowiązki zawodnika, kar za naruszenie przepisów antydopingowych, oraz postępowania przed organami dyscyplinarnymi. Cele światowego kodeksu antydopingowego i Światowego Programu Zwalczania Dopingu w Sporcie są następujące: ochrona podstawowego prawa sportowców do uczestniczenia w sporcie wolnym od dopingu a tym samym promowanie zdrowia, uczciwości i równości sportowców na całym świecie. zapewnienie zharmonizowanych, skoordynowanych i skutecznych programów wykrywania, zniechęcania i zapobiegania dopingowi na szczeblu międzynarodowym i krajowym. Organizacje zaangażowane w walkę z dopingiem w sporcie W walkę z dopingiem w sporcie zaangażowane są międzynarodowe federacje sportowe, krajowe agencję antydopingowe, MKOl jak również regionalne organizacje antydopingowe. Inne ważne dokumenty: Lista substancji i metod zabronionych wydana przez WADA, Międzynarodowy Standard Włączeń dla Celów Terapeutycznych wydany przez WADA. Rywalizacja sportowa od zawsze zmagała się z problemem stosowania dopingu. Pragnienie zwycięstwa i pokonania rywali powoduje, że zawodnicy są w stanie poświęcić naprawdę wiele. Warto więc bliżej przyjrzeć się sposobom, za pomocą których na przestrzeni wieków zawodnicy poprawiali wydajność swoich organizmów. W czasach starożytnych zawodnicy zazwyczaj sięgali po alkohol oraz po mieszanki ziół, których skład i efekt działania nie są dzisiaj bliżej znane. Historycy odnotowali, że w Meksyku popularnymi środkami dopingującymi były rośliny "jiculi" i "peyoutl", zaś w Państwie Inków chętnie sięgano po liście koki, które zmniejszały odczucie zmęczenia, pragnienia i głodu. W Grecji zawodnicy często dopingowali się winem oraz innymi mocniejszymi alkoholami. Problem ten był na tyle poważny, że już podczas igrzysk olimpijskich w Tebach, odbywających się wcześniej niż igrzyska w Grecji, wprowadzono zakaz spożywania wina. Na początku naszej ery pojawiły się nowe środki dopingujące. Pliniusz Młodszy odnotował, że zawodnicy wypijali przed rozpoczęciem rywalizacji wywar ze skrzypu, który rozkurczał śledzionę. Wysiłek fizyczny powoduje nabrzmienie i przekrwienie śledziony więc wypicie wywaru ze skrzypu pozwalało na zwiększony wysiłek przez dłuższy czas. Oprócz tego, niektórzy zawodnicy zjadali niektóre organy zwierzęce, gdyż jak wierzyli, pomoże to im w zdobyciu pożądanych cech. Niekiedy zawodnicy spożywali np. lwie serce, by nabrać odwagi, która jest charakterystyczna dla tego zwierzęcia. W erze nowożytnej katalog środków dopingowych zaczął się coraz szybciej rozszerzać. Pierwsze potwierdzone sytuacje związane ze stosowaniem dopingu miały miejsce w 1865 roku podczas wyścigów kanałami Amsterdamu. Na przełomie XIX i XX wieku odnotowano pierwszy śmiertelny przypadek związany ze stosowaniem dopingu. Arthur Linton poniósł śmierć podczas kolarskiego wyścigu Bordeaux-Paryż. W organizmie zawodnika wykryto trimethyl (odmiana etru). Późniejsze śledztwo wykazało, że do zawodnik zażył niedozwoloną substancję za namową producenta rowerów, który mógł liczyć na większy zysk, gdyby Linton wygrał rywalizację. W 1904 roku doszło do pierwszego w erze nowożytnej zażycia dopingu w czasie rywalizacji olimpijskiej. Amerykański maratończyk Thomas Hicks wspomagał się siarczanem strychniny, który przyjmował w czasie zawodów, a przed rozpoczęciem rywalizacji zawodnik zjadł pięć surowych jaj, które popił brandy. Hicks wygrał, ale po ukończeniu biegu potrzebował pomocy medycznej i został odwieziony do szpitala. Kolejne igrzyska olimpijskie odbyły się w Londynie. Po raz kolejny zastosowanie dopingu miało miejsce podczas biegu maratońskiego. Zwyciężył w nim Pietro Dorando, który w końcówce rywalizacji potrzebował pomocy służb porządkowych, by dotrzeć do mety. Po biegu Włoch został zdyskwalifikowany (za to, że nie dotarł do mety o własnych siłach), a badania w szpitalu wykazały, że przed przystąpieniem do biegu zażył dużą dawkę strychniny. W kolejnych igrzyskach olimpijskich problem dopingu nasilał się. Coraz więcej zawodników sięgało po niedozwolone środki, co nierzadko wiązało się ze sporym ryzykiem, gdyż takie substancje jak strychnina mogły powodować bardzo negatywne konsekwencje zdrowotne. Mimo to, zawodnicy stosujący doping mogli czuć się bezkarni, gdyż za swoje zachowanie nie podlegali dyskwalifikacji. Coraz więcej śmiertelnych przypadków związanych z zażywaniem dopingu zmusiło jednak społeczność międzynarodową do przyjęcia rozwiązań które zapobiegałyby dalszemu narastaniu tego problemu. Przed II wojną światową zorganizowano sympozja naukowe, na których żywo dyskutowano na temat dopingu w sporcie. W drugiej części artykułu opisana zostanie historia dopingu po II wojnie światowej. Doping w wielu krajach coraz częściej zaczyna być problemem społecznym, na tyle poważnym, że istnieje coraz większa potrzeba wdrażania programów terapeutycznych mających pomóc osobom uzależnionym od stosowania środków dopingujących. Substancji tych przybywa z roku na rok. Ich nielegalna produkcja i wprowadzanie do obrotu jest coraz częściej kontrolowane przez grupy i organizacje przestępcze. Przeciwdziałanie tej patologii polega na ciągłych zmianach regulacji sportowych i powszechnie obowiązującego prawa. Część państw wprowadza do porządku prawnego sankcje karne za łamanie reguł antydopingowych. Najbardziej zatrważający jest fakt, że wspomaganie farmakologiczne przestało dotyczyć wyłącznie zawodników profesjonalnych i coraz częściej publikowane są dane na temat wspomagania farmakologicznego wśród sportowców amatorów. Niniejsza książka porusza różne aspekty dopingu. Także i te, które dowodzą, że nie zawsze w przypadku pozytywnego wyniku badań antydopingowych, sportowiec zasługuje na potępienie czy ostracyzm. Każdego z nas może dotyczyć niebezpieczeństwo zastosowania w dobrej wierze produktów z niedeklarowanymi w składzie substancjami, groźnymi dla zdrowia i życia. Świadomość tego problemu i jego powaga, wymaga wiedzy wśród lekarzy, farmaceutów, fizjoterapeutów, dietetyków, trenerów, sportowców, działaczy, dziennikarzy, czy też kibiców. Wzrost świadomości na temat zagrożeń związanych ze stosowaniem niedozwolonych substancji wspomagających, pomoże toczyć walkę z dopingiem, nie tylko w sporcie profesjonalnym lecz również amatorskim. Patroni: Kategorie: Medycyna » Medycyna sportowa Sport Język wydania: polski ISBN: 9788320059199 EAN: 9788320059199 Liczba stron: 484 Wymiary: Data premiery: Sposób dostarczenia produktu fizycznego Sposoby i terminy dostawy: Odbiór osobisty w księgarni PWN - dostawa do 3 dni robocze InPost Paczkomaty 24/7 - dostawa 1 dzień roboczy Kurier - dostawa do 2 dni roboczych Poczta Polska (kurier pocztowy oraz odbiór osobisty w Punktach Poczta, Żabka, Orlen, Ruch) - dostawa do 2 dni roboczych ORLEN Paczka - dostawa do 2 dni roboczych Ważne informacje o wysyłce: Nie wysyłamy paczek poza granice Polski. Dostawa do części Paczkomatów InPost oraz opcja odbioru osobistego w księgarniach PWN jest realizowana po uprzednim opłaceniu zamówienia kartą lub przelewem. Całkowity czas oczekiwania na paczkę = termin wysyłki + dostawa wybranym przewoźnikiem. Podane terminy dotyczą wyłącznie dni roboczych (od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem dni wolnych od pracy). Andrzej Pokrywka Absolwent Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Warszawie (analityka kliniczna). Przez 20 lat związany z Zakładem Badań Antydopingowych. W latach 2009-2015 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Sportu w Warszawie. Na stałe współpracuje z Centralnym Ośrodkiem Medycyny Sportowej w Warszawie, w którym jest głównym ekspertem ds. dopingu w sporcie. Jest również sekretarzem Zespołu Medycznego Polskiego Związku Piłki Nożnej oraz członkiem Rady Naukowej Stowarzyszenia Stop Nielegalnym Farmaceutykom i członkiem Rady Eksperckiej Krajowej Rady Suplementów Diety i Odżywek. Autor lub współautor ok. 100 publikacji naukowych, dotyczących głównie problematyki antydopingowej oraz diagnostyki laboratoryjnej wykorzystywanej w monitoringu zdrowia i efektów treningowych sportowców. Magdalena Bujalska-Zadrozny dr hab. n. med. Magdalena Bujalska-Zadrożny - farmakolog, od wielu lat związana z Wydziałem Farmaceutycznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Od 2012r pełni funkcję kierownika Zakładu Farmakodynamiki. Od 2016 pełni funkcję Prezesa Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego. Jest autorem 73 publikacji w tym 53 prac oryginalnych i 18 prac poglądowych Artur Mamcarz Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz – ceniony specjalista chorób wewnętrznych, kardiolog. Kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii, II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, członek Rady Uczelni WUM. Profesor dr hab. n. med. Mamcarz jest współzałożycielem sekcji farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Sekcji Kardiologii Sportowej PTK oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia. Pełni również funkcję Konsultanta ds. Kardiologii COMS. Jest również ekspertem medycznym PKOL w dziedzinie Kardiologii. Członek zarządu Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Doping w sporcie – prezentacja zagadnienia Zarówno w sportach amatorskich, jak i wyczynowych doping polega na stosowaniu przez sportowców zabronionych środków poprawiających ich wyniki wydajnościowe. Termin “doping” jest szeroko stosowany przez organizacje regulujące zawody sportowe. Stosowanie różnego rodzaju preparatów w celu zwiększenia wydolności swojego ciała, jest uważane za nieetyczne, a zatem zakazane, przez większość międzynarodowych organizacji sportowych, w tym Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Ponadto sportowcy (lub programy sportowe) podejmujący wyraźne kroki w celu uniknięcia wykrycia pogłębiają pogwałcenie zasad etycznych poprzez jawne oszustwo względem uczciwych sportowców. W Polsce zwalczaniem dopingu w sporcie zajmuje się Polska Agencja Antydopingowa, tzw. POLADA, założona w 2017 roku. Ważne!!! Poznaj opinie o legalnych bukmacherach LV BET zakłady bukmacherskie – wady i zalety LV BET opinie o bukmacherzeSTS opinie o bukmacherzeFortuna opinie o bukmacherze Historia dopingu w sporcie Początki dopingu w sporcie sięgają samego stworzenia sportu. Od starożytnych zastosowań substancji w wyścigach rydwanów po niedawne kontrowersje w baseballu i jeździe na rowerze, popularne poglądy wśród sportowców różniły się znacznie w poszczególnych krajach na przestrzeni lat. W dawnych czasach, kiedy najsilniejsi z narodu zostali wybrani jako sportowcy lub walczący, byli karmieni dietami i otrzymywali leczenie uważane za korzystne dla mięśni. Mitologia skandynawska mówi, że Berserkers mogą pić mieszankę zwaną „butotenami”, aby znacznie zwiększyć swoją siłę fizyczną z ryzykiem szaleństwa. Jedna z teorii głosi, że mieszanina została przygotowana z grzybów Amanita muscaria, chociaż jest to kwestionowane. Ogólną tendencją wśród władz i organizacji sportowych w ciągu ostatnich kilku dekad było ścisłe regulowanie stosowania narkotyków w sporcie. Powodem tego zakazu są przede wszystkim zagrożenia dla zdrowia związane z lekami poprawiającymi wydajność. Ponadto, jako powody podaje się konieczność dbania o wyrównanie szans sportowców, a także wpływ jaki tzw. “czysty sport” ma na społeczeństwo. Władze antydopingowe twierdzą również, że stosowanie leków zwiększających wydajność jest sprzeczne z „duchem sportu”. Negatywne skutki dopingu W ciągu ostatnich 20 lat pojawienie się sterydów w sporcie było postrzegane jako epidemia. Przeprowadzono badania i ograniczone testy, aby znaleźć krótkoterminowe, odwracalne skutki dla sportowców zarówno na płaszczyźnie psychicznej jak i fizycznej. Niepożądane działania zostałyby złagodzone, gdyby sportowcom zezwolono na stosowanie kontrolowanych substancji pod odpowiednim nadzorem medycznym. Skutki uboczne dopingu obejmują ropnie śródmięśniowe i inne bakterie drobnoustrojowe, które mogą powodować infekcje. Narażeni są zwłaszcza ci użytkownicy, którzy decydują się nabyć zakazane środki na czarnym rynku. W grę wchodzą także wysokie ciśnienie krwi i cholesterol, a nawet niepłodność oraz stany dermatologiczne, takie jak ciężki trądzik. Efekty psychiczne obejmują zwiększoną agresję i depresję, a w rzadkich przypadkach zaobserwowano również samobójstwo. Antydoping w sporcie – presja otoczenia? Badania wykazują, że zdecydowana większość Polaków, sportowców amatorów, a także sportowców wyczynowych uważa doping za wysoce niemoralny i szkodliwy dla zdrowia. Jak się jednak okazuje, większość badań nad skutkami sterydów okazała się niewłaściwa i pozbawiona wiarygodnych testów. Analiza wykonanych badań i ich wyników pokazuje jasno, że przeprowadzono je bez niezbędnej dozy obiektywizmu. Presja otoczenia sprawia, że prezentowane powszechnie wyniki mają pasować do światowego poglądu na stosowanie steroidów w sporcie. W rzeczywistości, długoterminowe efekty nie zostały jeszcze dokładnie określone. Ze względu na okres testowania tych substancji, ich skutki mogą się pojawić, gdy wcześni użytkownicy sterydów osiągną wiek 50 lat i więcej. Przyszłość dopingu w sporcie – doping genetyczny? Rozwój terapii genowej ma niebagatelny wpływ na rozwój nowoczesnej medycyny. Jak jednak rzutuje na doping w sporcie? Transfer genów bezpośrednio do ciała sportowca może skutkować poprawą szybkości, wytrzymałości czy siły. To w oczywisty sposób przełożyłoby się na osiągane wyniki. Trwają badania nad metodami jego wykrycia, dotąd nie wiadomo jednak czy doping genowy jest już w sporcie wykorzystywany. Wśród sportowców panuje powszechne przekonanie o presji jaką nakładają nań Polacy czy nawet rząd – presji zdobywania kolejnych medali i zwycięstw. Doping genetyczny w sporcie to kolejna metoda, którą wykorzystają sportowcy gotowi na wszystko by wygrać. Jaką cenę będą musieli zapłacić? Badania nad terapią genową pokazują możliwość odrzucenia przeszczepu, ryzyko chorób autoimmunologicznych czy nowotworów. Na koniec, warto zadać sobie pytanie: czy nieuczciwe zwycięstwo na skróty to wciąż zwycięstwo? Opracowanie artykułu – Polecamy Historycy początków dopingu dopatrzyli się już w rywalizacji uczestników starożytnych olimpiad, którzy stosowali rozmaite diety i produkty, by biegać szybciej czy skakać dalej. Substancje znajdujące się dziś na liście zakazanych przyjmowali też gladiatorzy. Słowo doping pojawiło się w jednym z angielskich słowników w 1889 roku. Pochodzi od "dop", czyli nazwy napoju alkoholowego przygotowywanego przez członków afrykańskich plemion, a mającego służyć pobudzeniu przed uroczystościami religijnymi bądź działaniami wojennymi. Dopiero w dwudziestym wieku zaczęto nim określać szereg substancji stosowanych przez sportowców dla poprawienia wydolności czy siły fizycznej. Niektórzy piszą o regularnym zażywaniu środków wzmacniających przez belgijskich i francuskich kolarzy w latach 70. dziewiętnastego wieku. Za doping uznają też zażywanie efedryny przez angielskiego kolarza Artura Lintona, który w 1896 wygrał wyścig Paryż-Bordeuax i zmarł kilkadziesiąt dni później. Inni za prekursora niedozwolonego wspomagania uważają Amerykanina Thomasa J. Hicksa. W 1904 roku, podczas igrzysk w St. Louis (USA), w ogromnym upale pierwszy na stadion dotarł Fred Lorz z Nowego Jorku. Został ogłoszony zwycięzcą i sfotografowany z córką prezydenta Franklina Delano Roosevelta - Alice, ale wtedy okazało się, że ćwierć dystansu przejechał w powozie i złoty medal otrzymał jego rodak Hicks. Później wyszło na jaw, że podczas biegu wzmacniał się... strychniną, podaną mu w jajku, które popijał brandy. Według lekarzy to miało być przyczyną zapaści, której doznał za metą. Już w latach 20. poprzedniego stulecia stało się jasne, że dla zachowania zdrowych zasad rywalizacji konieczne będzie wprowadzenie prawnych restrykcji. W 1928 roku światowa federacja lekkoatletyczna (IAAF) jako pierwsza zakazała przyjmowania narkotyków czy innych substancji stymulujących. Problem jednak rozszerzał się na inne dyscypliny i środki, hormony. Narastająca świadomość o powszechnym stosowaniu środków dopingowych skłoniła (w połowie lat 60.) międzynarodowe federacje sportowe ( kolarską i piłkarską) do wprowadzenia testów sprawdzających "czystość" organizmów zawodników. Podobnie postąpił w 1967 r. Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Zwłaszcza, że w 1960 r. doping był przyczyną pierwszego i - jak dotąd jedynego - przypadku śmierci sportowca w trakcie igrzysk. Duński kolarz Knud Enemark Jensen zmarł podczas jazdy drużynowej na czas w Rzymie. Spadł z roweru i wkrótce stwierdzono zgon. Sekcja zwłok wykazała, że był pod wpływem dużej dawki amfetaminy. Po tej tragicznej śmierci kolarza MKOl postanowił stworzyć Komisję Medyczną i opublikował listę zabronionych medykamentów. Pierwszym olimpijczykiem, który miał pozytywny wynik testu antydopingowego, był szwedzki pięcioboista Hans Gunnar Liljenwall. Stracił brązowy medal igrzysk 1968 r. w Meksyku za używanie... alkoholu. 20 lat później w Seulu doszło do jednego z najgłośniejszym skandali dopingowych w historii. Kanadyjskiego sprintera Bena Johnsona pozbawiono złotego medalu olimpijskiego za bieg na 100 m (9,79 - rekord świata) w 72 godziny po finale za stosowanie stanozololu, to rodzaj sterydu anabolicznego. Tytuł mistrza olimpijskiego i miano najszybszego człowieka świata przyznano drugiemu na mecie Amerykaninowi Carlowi Lewisowi. Mimo groźby wykrycia, wielu sportowców nie zaprzestawało stosowania dopingu. W 1990 r. ujawniono dokumenty, z których wynikało, że sportsmenkom NRD, głównie pływaczkom i lekkoatletkom, podawano bez ich wiedzy sterydy anaboliczne i inne środki o podobnym działaniu. Robili to trenerzy i lekarze, a wszystko w ramach państwowego systemu zarządzania sportem wyczynowym. Wielu zawodników doznało poważnych uszczerbków na zdrowiu. Pod koniec lat 90., po licznych aferach dopingowych, MKOl zdecydował się utworzyć Światową Agencję Antydopingową (WADA), z myślą o bardziej skutecznej walce z tym zjawiskiem. Działa od 1999 roku i nie ustaje w wysiłkach, by sport był bardziej czysty, choć środowisko regularnie jest wstrząsane kolejnymi aferami. Nazwiska lekkoatletów: Niemców Katrin Krabbe i Dietera Baumanna, Amerykanów Marion Jones, Justina Gatlina i Tysona Gaya oraz Jamajczyków Veroniki Campbell-Brown i Asafy Powella czy Greków Ekateriny Thanou i Kostasa Kenterisa będą kojarzyć się tyleż z sukcesami, medalami i rekordami, co dopingowymi skandalami. Podobne miejsce w historii sportu zajmie Amerykanin Lance Armstrong i wielu innych kolarzy jego rodak Floyd Landis, Niemiec Jan Ullrich czy Włoch Marco Pantani, który zmarł w wyniku przedawkowania narkotyków i leków antydepresyjnych. Dopingiem skażony był też legendarny piłkarz argentyński Diego Maradona, jego rodak, tenisista Mariano Puerta czy pochodzący z Niemiec biegacz narciarski Johann Muehlegg. Trudno sobie wyobrazić, by "lista hańby" była zamknięta... Największe skandale dopingowe w historii: 1988 - kanadyjski sprinter Ben Johnson został bohaterem igrzysk olimpijskich w Seulu. W finale 100 m pokonał swojego największego rywala Amerykanina Carla Lewisa i ustanowił rekord świata - 9,79. Został jednak przyłapany na stosowaniu niedozwolonego sterydu anabolicznego stanozololu i musiał oddać złoty medal, a rekord został wykreślony. 1992 - niemiecka sprinterka Katrin Krabbe została dwukrotną mistrzynią świata w Tokio (1991), ale w jej organizmie znaleziono clenbuterol, czyli lek rozszerzający oskrzela. Niemiecki Związek Lekkoatletyczny zdyskwalifikował ją na rok. W 1993 światowa federacja (IAAF) zawiesiła Krabbe na kolejne dwa lata. Zawodniczka oddała sprawę do sądu, argumentując, że nie może zostać dwukrotnie ukarana za to samo przewinienie. Spór zakończył się po kilku latach ugodą, na podstawie której IAAF wypłacił zawodniczce odszkodowanie w wysokości 1,2 mln marek. 1994 - argentyński gwiazdor Diego Maradona został skontrolowany w trakcie piłkarskich mistrzostw świata i w jego organizmie stwierdzono zawartość zakazanej efedryny. Został wykluczony z turnieju 1998 - wielki skandal w trakcie kolarskiego wyścigu Tour de France. Francuska policja aresztowała masażystę grupy Festina Willy'ego Voeta za posiadanie dużych ilości nielegalnych recept na narkotyki, erytropoetynę (EPO), hormon wzrostu, testosteron i amfetaminę. Grupa Festina została wycofana z wyścigu. Niezapowiedziane kontrole zostały przeprowadzone również w pokojach hotelowych i autobusach zespołów. Środki dopingujące znaleziono w samochodach holenderskiej ekipy TVM, która także nie dokończyła wyścigu. W trakcie 17. etapu zawodnicy zorganizowali siedzący protest i odmówili rywalizacji. Po negocjacjach zgodzili się kontynuować ściganie 1999 - mistrz olimpijski z Barcelony (1992) w biegu na 5000 m Niemiec Dieter Baumann został przyłapany na stosowaniu nandrolonu, sterydu anabolicznego. Odwoływał się do CAS (Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu), ale przegrał sprawę i nie został dopuszczony do startu w igrzyskach w Sydney (2000) 2002 - startujący w barwach Hiszpanii Niemiec Johann Muehlegg zdobył trzy złote medale zimowych igrzysk olimpijskich w Salt Lake City, ale musiał je oddać po wykryciu u niego dopingu krwi 2004 - greccy biegacze Ekaterina Thanou i Kostas Kenteris uciekli przed kontrolerami Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) w przeddzień rozpoczęcia ateńskich igrzysk. Wykluczono ich za to z imprezy. W 2006 roku przyznali się do unikania testów, ale nie do dopingu. Oboje zawieszono na dwa lata 2005 - badanie antydopingowe po French Open 2005 wykazało w organizmie tenisisty Mariano Puerty środek pobudzający - etylefrynę. W grudniu, decyzją Międzynarodowej Federacji Tenisowej (ITF), został zdyskwalifikowany na osiem lat. Jego wyniki uzyskane podczas tego turnieju zostały anulowane, cofnięto także zdobyte punkty rankingowe. Argentyńczyk został też zobowiązany do oddania wszystkich nagród. Międzynarodowy Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu (CAS) zdecydował jednak o skróceniu kary do dwóch lat, gdyż stwierdził, że tenisista przyjął środek przypadkowo. Miało się to stać, gdy Puerta napił się ze szklanki, w której jego żona przygotowywała sobie lek redukujący objawy napięcia przedmiesiączkowego 2006 - w trakcie zimowych igrzysk olimpijskich w Turynie miejscowa policja i prokuratura urządziły nalot na kwatery austriackich biathlonistów, bo otrzymały wiarygodne sygnały o zorganizowanym systemie dopingu. W trakcie nalotu z hotelu uciekł trener Walter Mayer, któremu w Salt Lake City w 2002 roku udowodniono udział w procederze stosowania dopingu przez austriackich narciarzy, za co został zdyskwalifikowany do 2010 roku. W kwaterach znaleziono strzykawki, aparaturę do transfuzji krwi, leki antydepresyjne i przeciw astmie oraz środki, o których wiadomo, że zapobiegają wykryciu w testach obecności anabolików i EPO. Sam Mayer ukrył się w szpitalu psychiatrycznym pod Turynem. Po przesłuchaniu nie postawiono mu nowych zarzutów. Kilka tygodni później złożył oficjalną skargę przeciw Jacquesowi Rogge, przewodniczącemu MKOl oraz szefowi Światowej Agencji Antydopingowej Richardowi Poundowi o zniesławienie, gdyż obaj w oficjalnych komunikatach prasowych oskarżali Mayera o współorganizowanie systemu dopingowego 2006 - dwa dni przed startem wyścigu Tour de France z rywalizacji wykluczonych zostało dziewięciu kolarzy, w tym Niemiec Jan Ullrich i Włoch Ivan Basso. Mieli oni współpracować z hiszpańskim lekarzem Eufemiano Fuentesem, który został oskarżony o podawanie dopingu. Ponadto u zwycięzcy wyścigu Amerykanina Floyda Landisa wykryto testosteron. 14 miesięcy później został on na dwa lata zawieszony i skreślony z listy triumfatorów TdF. W maju 2010 roku przyznał się do stosowania niedozwolonych środków 2007 - trzykrotna mistrzyni olimpijska Amerykanka Marion Jones przyznała się podczas postępowania przygotowawczego do przyjmowania dopingu. Wszystkie tytułu zostały jej odebrane. W styczniu 2008 roku została skazana na pół roku więzienia za składanie fałszywych zeznań, gdyż wcześniej pod przysięgą zaprzeczyła, że stosowała niedozwolone wspomaganie 2010 - kontrola antydopingowa ujawniła w organizmie zwycięzcy Tour de France Alberto Contadora śladowe ilości clenbuterolu. W lutym 2012 kolarz został zawieszony przez CAS na dwa lata. Wszystkie jego osiągnięcia od lipca 2010 roku zostały wykreślone 2012 - Amerykańska Agencja Antydopingowa (USADA) dyskwalifikuje Lance'a Armstronga i odbiera mu siedem zwycięstw w Tour de France. 22 października decyzję USADA sankcjonuje Międzynarodowa Unia Kolarska (UCI). 18 stycznia 2013 w wywiadzie telewizyjnym udzielonym we własnym domu w Austin Oprah Winfrey Amerykanin przyznał się do przyjmowania erytropoetyny (EPO) przed każdym z siedmiu zwycięskich startów w "Wielkiej Pętli". Tylko raz - w 2009 roku - był "czysty" i zajął trzecie miejsce. MKOl zażądał od niego zwrotu brązowego medalu olimpijskiego, zdobytego w igrzyskach w Sydney w 2000 roku 2013 - seria skandali wstrząsnęła środowiskiem lekkoatletycznym. Najpierw niedozwolony diuretyk (lek moczopędny) wykryto w organizmie trzykrotnej złotej medalistki olimpijskiej oraz mistrzyni świata w biegu na 200 m Veroniki Campbell-Brown z Jamajki. IAAF nazwało to "nieznaczącym wykroczeniem", ale w tym samym czasie cień podejrzenia padł na mistrzynię olimpijską biegu na 1500 m Turczynkę Asli Cakir Alptekin oraz mistrzynię Europy w biegu na 60 i 100 m przez płotki Nevin Yanit. Prawdziwa bomba wybuchła 14 lipca, kiedy okazało się, że w niedozwolony sposób wspomagali się czołowi sprinterzy ostatnich lat Amerykanin Tyson Gay i Jamajczyk Asafa Powell oraz kilkoro rodaków tego drugiego. Do Gaya należały trzy najlepsze w 2013 roku wyniki na świecie na 100 m.

doping w sporcie prezentacja