Odmiana wyrazu góra. •. Odmiana wyrazu nowy. Zobacz również: Liczba pojedyncza i liczba mnoga wyrazu jagiełło. Deklinacja rzeczownik przez przypadki. Mianownik (kto? co?): żabo. Internetowy słownik odmiany wyrazów języka polskiego przez przypadki online Przez przypadki odmieniamy rzeczowniki, przymiotniki, imiesłowy przymiotnikowe, niektóre liczebniki i zaimki. Nie odmienia się natomiast np. czasowników. Przypadki odpowiadają na konkretne pytania. Omówmy kolejno wszystkie 7 przypadków języka polskiego. 1. Odmiana przez przypadki. Udostępnij Udostępnij autor: Sarasurdusiek. Klasa 4 Klasa 5 Ta tabela rankingowa została wyłączona przez właściciela materiału. Klasa 2 Klasa 3 Polski. Odmiana przez przypadki Koło fortuny. wg Kusiakanna. Klasa 4 Polski. Odmiana rzeczowników przez liczby Koło fortuny. wg Natalia151. Zerówka logopedia. Odmiana czasownika przez osoby Ustawianie w kolejności. wg Annapoloczek. 1. Nie żyje od dwudziestu czterech godzin. —. 2. zamknięty w czterech ścianach w swe. 3. oczy gęba i od czterech lat ten kręt. 4. nie to, tu z czterech stron beton,. 2fMKdA. Przez przypadki w języku polskim odmieniają się rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki i imiesłowy przymiotnikowe. Nie jest to zadanie proste. Wielu uczniów ma ma problem z odmianą przez przypadki. Na szczęście istnieje kilka sposobów, by szybko nauczyć się deklinacji. Jak wygląda odmiana przez przypadki rzeczownika? Na jakie pytania odpowiadają przypadki? Zobacz film: "Wysokie oceny za wszelką cenę" spis treści 1. Czym są przypadki? 2. Przypadki - odmiana 3. Przypadki - pytania 4. Kilka zasad dotyczących odmiany przez przypadki 5. Jak przez przypadki odmieniamy nazwiska? 6. Odmiana przez przypadki - przykłady 7. Odmiana przez przypadki online rozwiń 1. Czym są przypadki? Pod pojęciem deklinacji ukrywa się odmiana przez przypadki. Końcówka to zmieniająca się końcowa część wyrazu. Z kolei część wyrazu pozostającego po odrzuceniu końcówki nazywa się tematem. Tematy odmieniających się wyrazów występują często w obocznych postaciach. Co to oznacza? Oboczności tematów polegają na wymianach samogłosek i spółgłosek, np. pies : ps-a, szkoła : szkol-e : szkół. 2. Przypadki - odmiana Mianownik; Dopełniacz; Celownik; Biernik; Narzędnik; Miejscownik; Wołacz; Mianownik najczęściej oznacza podmiot. W języku polskim to najczęściej używany przypadek. Drugi jest dopełniacz, który ma funkcję posesywną. Z kolei najrzadziej używanym przypadkiem jest celownik. Zwykle oznacza on dopełnienie dalsze. Biernik występuje w trzech postaciach: jest równy dopełniaczowi, np. widzę psa; przyjmuje osobną formę z końcówką –ę, np. widzę gospodynię, widzę poetę; jest równy mianownikowi, np. widzę pola, drzewa, myszy. W połączeniach z przyimkami występuje narzędnik. Może również być samodzielnym określeniem sposobu, czasu czy narzędzia, np. jeść widelcem, dopełnieniem bliższym, np. pracować nocami lub pełnić funkcję orzecznika, np. jest marynarzem. Nigdy sam nie występuje miejscownik. Funkcjonuje jedynie w połączeniu z przyimkami. Ciekawym przypadkiem jest wołacz, który służy do wyrażania bezpośrednich zwrotów do adresata. Nie jest bezpośrednią częścią zdania. Forma wołacza w niektórych sytuacjach jest równa mianownikowi. Dotyczy to przymiotników i rzeczowników o odmianie przymiotnikowej, liczby mnogiej oraz rzeczowników rodzaju nijakiego. 3. Przypadki - pytania Na jakie pytania opowiadają poszczególne przypadki? Mianownik: kto? co? Dopełniacz: kogo? czego? Celownik: komu? czemu? Biernik: kogo? co? Narzędnik: kim? czym? Miejscownik: o kim? o czym? Wołacz: o! 4. Kilka zasad dotyczących odmiany przez przypadki Rzeczowniki różnych rodzajów gramatycznych mają najczęściej różne końcówki w tych samych przypadkach, np.: M lp. r. męski: chłop M lp. r. żeński: wod-a M lp. r. nijaki: okn-o D lp. r. męski: chłop-a D lp. r. żeński: wod-y D lp. r. nijaki: okn-a B. lp. r. męski: chłop-a B lp. r. żeński: wod-ę B lp. r. nijaki: okn-o Msc. lp. r. męski: chłopi-e Msc lp. r. żeński: wodzi-e Msc lp. r. nijaki: okni-e Niekiedy również rzeczowniki tego samego rodzaju mają różne końcówki w tym samym przypadku, np. chłop-a, koni-a w bierniku liczby pojedynczej, chłopi-e, uczni-u w miejscowniku liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego. Jest to uzależnione od kilku czynników, od zakończenia tematu, znaczenia oraz budowy odmienianego wyrazu. Warto zapamiętać regułę: Rzeczowniki żywotne rodzaju męskiego mają w liczbie pojedynczej biernik równy dopełniaczowi, a nieżywotne – równy mianownikowi, np. Kupiłem dom. Kupiłem psa. 5. Jak przez przypadki odmieniamy nazwiska? Nazwiska polskie, a także obce, które można podporządkować polskim wzorom deklinacyjnym, odmieniają się. Nazwiska polskie zakończone na -ski (-ska), -cki, (-cka), -dzki (-dzka) mają odmianę przymiotnikową, podobnie jak nazwiska męskie obcego pochodzenia zakończone na –y, -i, np. Batory (Batorego, Batoremu, Batorym). Tylko w mianowniku liczby mnogiej przyjmują one rzeczownikową końcówkę -owie (Batorowie). Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę odmieniają się tak jak rzeczowniki pospolite o tym samym zakończeniu, np. Nowak, Nowaka, Nowakowi. Nazwiska typu Marzec, Kwiecień, podobnie jak rzeczowniki pospolite o tym samym brzmieniu, mają w przypadkach zależnych liczby pojedynczej i w mianowniku liczby mnogiej temat oboczny bez e, np. Kwiecień, Kwietniowi, Kwietniowie. 6. Odmiana przez przypadki - przykłady Oto dwie przykładowe odmiany przez przypadki rzeczownika: Mianownik: smok; Dopełniacz: smoka; Celownik: smokowi; Biernik: smoka; Narzędnik: smokiem; Miejscownik: smoku; Wołacz: smoku! Mianownik: kołyska; Dopełniacz: kołyski; Celownik: kołysce; Biernik: kołyskę; Narzędnik: kołyską; Miejscownik: kołysce; Wołacz: kołysko! 7. Odmiana przez przypadki online W Internecie można znaleźć strony, na których odmienimy przez przypadki każdy wyraz w języku polskim. Narzędzie to może być niezwykle pomocne np. gdy piszemy wypracowanie do szkoły i nie chcemy popełniać błędów. polecamy Przypadki służą do wyrażania stosunków zachodzących między składnikami wypowiedzenia, a więc pomagają odróżnić podmiot od dopełnienia, okolicznika czy przydawki. We współczesnej polszczyźnie jest siedem przypadków (dla ułatwienia podano słowo posiłkowe charakterystyczne dla każdego przypadku). Odmiana przez przypadki wygląda następująco: 1. Mianownik (M – kto? co?) jest, są np. (liczba pojedyncza) miś, (liczba mnoga) misie; 2. Dopełniacz (D – kogo? czego?) nie ma, np. (liczba pojedyncza) misia, (liczba mnoga) misiów; 3. Celownik (C – komu? czemu?) przyglądam się, np. (liczba pojedyncza) misiowi (liczba mnoga), misiom; 4. Biernik (B – kogo? co?) widzę,np. (liczba pojedyncza) misia, (liczba mnoga) misie; 5. Narzędnik (N– z kim? z czym?) idę, np. (liczba pojedyncza) misiem, (liczba mnoga) misiami; 6. miejscownik (Msc – o kim? o czym?) myślę, np. (liczba pojedyncza) misiu, (liczba mnoga) misiach; 7. Wołacz (W – o!) o!, np. (liczba pojedyncza) misiu!, (liczba mnoga) misie! Mianownik i wołacz w wielu wyrazach mają tę samą formę. Wołacz jest osobliwym przypadkiem, ponieważ nie wskazuje na związki w wypowiedzeniu, a jedynie jest formą rzeczownika używanego w funkcji apelu podczas zwracania się do innych (choć coraz częściej zastępowany w niej przez mianownik). Kategorię przypadka mają: rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek oraz imiesłowy przymiotnikowe. Mama Dała Cioci Basi Nową Miotłę Wiklinową. Chociaż to zdanie z pozoru nie ma żadnego sensu, to zaraz przekonasz się, że dzięki niemu zapamiętasz wszystkie przypadki w kilka sekund. Mamy ich siedem, niczym siedem ciekawskich krasnoludków. Dlaczego ciekawskich? Dlatego że każdy z nich ma przypisane do siebie pytania. Odmiana słów przez przypadki polega więc na odpowiadaniu na pytania każdego z nich. Dziś dowiesz się, jakie przypadki wyróżniamy i które części mowy się przez nie odmieniają. Przypadki – informacje ogólne Rozumiejąc odmianę przez przypadki, jej zasady, odpowiednie końcówki oraz funkcje, możesz zyskać naprawdę wysokie kompetencje językowe. Dzięki nim poprawnie się wypowiadasz, bez popełniania błędów językowych. Co prawda często odmianę stosujemy naturalnie, bez konieczności jej uczenia się na pamięć, ale istnieje tak wiele wyjątków, że warto poznać pewne fundamentalne zasady. Dzięki temu unikniemy językowych wpadek. Przez przypadki odmieniają się:rzeczowniki (np. lampa, matka, miłość, grzmot)przymiotniki (np. czerwony, pstrokaty, miły, gadatliwy)imiesłowy przymiotnikowe (np. płacząca, krzyczące, mówiący)niektóre liczebniki (np. jedne, dwa, osiemnaście) zaimki (np. ja, twój, swój)Dobrze wiedzieć Odmiana wyrazów przez przypadki nazywana jest również deklinacją. Warto o tym pamiętać. Skoro wiesz już, które części mowy odmieniają się przez przypadki, pora poznać przypadki. 7 przypadków oraz pytania, na jakie odpowiadająMianownik: kto? co? (np. kto/co to jest?) Dopełniacz: kogo? czego? (np. kogo/czego nie ma?) Celownik: komu? czemu? (np. komu/czemu się przyglądam?) Biernik: kogo? co? (np. kogo/co widzę?) Narzędnik: z kim? z czym? (np. z kim/z czym się bawię?) Miejscownik: o kim? o czym? (np. o kim/o czym mówię?) Wołacz (o!) Wróćmy na chwilę do naszego tajemniczego zdania ze wstępu artykułu: Mama Dała Cioci Basi Nową Miotłę Wiklinową. Czy widzisz pewną zależność tego zdania z wymienionymi wyżej przypadkami? Zgadza się! – Pierwsza litera każdego słowa naszej wyliczanki odpowiada pierwszej literze kolejnych przypadków. Nauczenie się takiej wyliczanki (możesz wymyślić też własną – im bardziej szalona lub kreatywna, tym lepiej) pozwoli Ci szybciej zapamiętać prawidłową kolejność przypadków. A przy okazji, może być pierwszą w Twoim życiu mnemotechniką, jakiej użyjesz podczas wiedzieć Mnemotechniki to różne techniki, wykorzystujące wyobraźnię oraz kreatywność w procesie uczenia się. Ich celem jest ułatwianie i przyspieszanie zapamiętywania, a także odtwarzania poznanych informacji. Mnemotechnikami mogą być na przykład wszelkiego rodzaju wierszyki, wyliczanki, łańcuchy skojarzeń, mapy pamięci, obrazki czy haki pamięciowe. Mianownik Mianownik to podstawowa forma rzeczownika, przymiotnika, zaimka i liczebnika. Odpowiada na pytanie kto? lub co? Żeby sobie ułatwić zadanie, warto zadać sobie pytanie pomocnicze: kto to jest? lub co to jest? Dzięki temu łatwo odróżnisz go od biernika: Kto to jest? Mama Kto to jest? Nieznajomy Co to jest? Pies Co to jest? MiłośćDobrze wiedzieć Jeśli w zdaniu rzeczownik występuje w mianowniku, często pełni funkcję podmiotu. Nie jest to jednak reguła. Spójrz bowiem na zdanie: Mateusz to jest mój brat. Jak widać, dwa rzeczowniki występują tutaj w mianowniku, ale tylko jeden z nich jest podmiotem (Mateusz). Dopełniacz Dopełniacz stosujemy w zdaniach przeczących lub informujących o przynależności lub celu. Odpowiada na pytania kogo? czego? Tu również możesz nieco ułatwić sobie sprawę, dopowiadając do pytania końcówkę kogo nie ma lub czego nie ma? Spójrz na przykłady: Kogo nie ma? Mamy Kogo nie ma? Nieznajomego Czego nie ma? Psa Czego nie ma? Miłości Celownik Trzeci przypadek, czyli celownik odpowiada na pytania komu? oraz czemu? Zazwyczaj stosujemy go w momentach, kiedy mowa jest o kierowaniu swojej aktywności wyrażonej czasownikiem ku komuś lub czemuś (np. dawaniu komuś/czemuś, przyglądaniu się komuś/czemuś). Dla ułatwienia możesz dodać do pytania właśnie czasownik przyglądać: komu się przyglądam? lub czemu się przyglądam? Komu się przyglądam? Mamie Komu się przyglądam? Nieznajomemu Czemu się przyglądam? Psu Czemu się przyglądam? Miłości Biernik Biernik odpowiada na pytania kogo? co? To chyba najtrudniejszy przypadek, więc warto się skupić – przysparza wiele kłopotów, szczególnie uczniom i obcokrajowcom. Jak pewnie sam zauważyłeś, oba pytania już się pojawiły. Pytanie kogo? w dopełniaczu, a co? w mianowniku. Żeby odróżnić te pytania od pytań z biernika, wystarczy zajrzeć do pytań pomocniczych: kogo widzę? lub co widzę? Kogo widzę? Mamę Kogo widzę? Nieznajomego Co widzę? Psa Co widzę? Miłoś Zapewne widzisz różnicę pomiędzy dopełniaczem, mianownikiem, a biernikiem. Kogo? z dopełniacza ma wersję mamy, natomiast kto? z biernika przyjmuje wersję mamę. Dlaczego? Dlatego, że w domu może nie być mamy (kogo?), ale mogliśmy widzieć mamę (kogo?) w ogrodzie. Narzędnik Narzędnik to dość prosty przypadek. Odpowiada na pytanie kim? czym?, co od razu sugeruje nam końcówkę – nawet bez pytania pomocniczego. Jeśli masz jednak z tym problem, możesz dodać sobie do niego końcówkę: z kim idę? lub z czym idę? Z kim idę? Z mamą Z kim idę? Z nieznajomym Z czym idę? Z psem Z czym idę? Z miłością Inne przykłady zdań z narzędnikiem to: Pojechałam samochodem do sklepu (czym pojechałam?) Będę odpoczywać pod namiotem (pod czym będę odpoczywać?) Miejscownik Chociaż jest niemal bratem bliźniakiem narzędnika, to znacznie różni się od niego. Miejscownik odpowiada na podobne pytania, ale z przedrostkiem o. Jego pytania brzmią: o kim? o czym? Pamiętaj, że o zawsze musi się tu pojawić – inaczej mamy do czynienia z narzędnikiem. Dla ułatwienia można skorzystać z pytań pomocniczych: o kim mówię? oraz o czym mówię? O kim mówię? O mamie O kim mówię? O nieznajomym O czym mówię? O psie O czym mówię? O miłości Wołacz Wołacz to bardzo specyficzny przypadek. To ten najmniej wścibski krasnoludek – nie odpowiada na żadne pytanie. Partykułą, która pomaga w jego rozpoznaniu jest o!. Nie jest jednak tym samym, co o z miejscownika. Wołacz jest raczej grzecznym zwrotem. Niestety stosowany jest stosunkowo rzadko; często błędnie na jego miejscu korzystamy bowiem z mianownika. Sam zobacz: O mamo O nieznajomy O psie O miłości Wciąż nie odróżniasz go od innych przypadków? Przeanalizuj poniższe przykłady zdań z wołaczem: Doroto, podaj mi książkę. Babciu, może zrobię ci herbatę? Natychmiast oddaj mi mój plecak, Olgo. Polsko, tyś moją ojczyzną! Panie profesorze, nie miałem o tym pojęcia. O ile w podniosłych, literackich wypowiedziach zwykle używa się wołacza, o tyle w codziennych sytuacjach pierwsze zdanie z przykładów, częściej brzmi: Dorota, podaj mi książkę. Natychmiast oddaj mi mój plecak, wiedzieć W sytuacjach oficjalnych (np. mailach biznesowych lub na uczelni) należy umieć prawidłowo korzystać z odmiany rzeczowników w wołaczu. Odmiana rzeczownika przez przypadki Nietrudno się domyślić, że wszystkie powyższe przykłady były przykładami odmiany rzeczownika. To rzeczownik jest bowiem podstawową częścią mowy, która podlega deklinacji. Każdy rzeczownik odmienia się inaczej – co więcej wyróżniamy różne rodzaje (męski, żeński i nijaki) oraz liczby (pojedynczą i mnogą). W tabelce poniżej przedstawiliśmy odmianę przez przypadki kilku rzeczowników różnych rodzajów w liczbie pojedynczej: Przypadek Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki Mianownik (kto? co?) dom/nauczyciel szyba/dama krzesło/dziecko Dopełniacz (kogo? czego?) domu/nauczyciela szyby/damy krzesła/dziecka Celownik (komu? czemu?) domowi/nauczycielowi szybie/damie krzesłu/dziecku Biernik (kogo? co?) dom/nauczyciela szybę/damę krzesło/dziecko Narzędnik (kim? czym?) domem/nauczycielem szybą/damą krzesłem/dzieckiem Miejscownik (o kim? o czym?) domu/nauczycielu szybie/damie krześle/dziecku Wołacz (o!) Dom!/nauczycielu! Szybo!/Damo! Krzesło! Dziecko! Poniżej znajdziesz z kolei odmianę rzeczowników w liczbie mnogiej. Tutaj są jedynie dwa rodzaje: Przypadek Rodzaj męskoosobowy Rodzaj niemęskoosobowy Mianownik (kto? co?) domy/nauczyciele szyby/damy Dopełniacz (kogo? czego?) domów/nauczycieli szyb/dam Celownik (komu? czemu?) domom/nauczycielom szybom/damom Biernik (kogo? co?) domy/nauczycieli szyby/damy Narzędnik (kim? czym?) domami/nauczycielami szybami/damami Miejscownik (o kim? o czym?) domach/nauczycielach szybach/damach Wołacz (o!) Domy!/nauczyciele! Szyby!/Damy! Odmiana przymiotnika przez przypadki Przez przypadki nie odmieniają się jednak wyłącznie rzeczowniki. Wszak to właśnie przymiotniki nadają życiu smaku – wzbogacają rzeczowniki o cechy. Każdy przymiotnik będzie odmieniał się przez przypadki w zależności od tego, jaki rzeczownik określa. Zanim przejdziemy do przykładów zdań, zobacz na tabelę poniżej: Przypadek Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki Mianownik (kto? co?) piękny piękna piękne Dopełniacz (kogo? czego?) pięknego pięknej pięknego Celownik (komu? czemu?) pięknemu pięknej pięknemu Biernik (kogo? co?) pięknego (człowieka) piękny (dom) piękną piękne Narzędnik (kim? czym?) pięknym piękną pięknym Miejscownik (o kim? o czym?) pięknym pięknej pięknym Wołacz (o!) Piękny! Piękna! Piękne! A tak wygląda odmiana przymiotników w liczbie mnogiej: Przypadek Rodzaj męskoosobowy Rodzaj niemęskoosobowy Mianownik (kto? co?) piękni piękne Dopełniacz (kogo? czego?) pięknych pięknych Celownik (komu? czemu?) pięknym pięknym Biernik (kogo? co?) Pięknych piękne Narzędnik (kim? czym?) pięknymi pięknymi Miejscownik (o kim? o czym?) pięknych pięknych Wołacz (o!) Piękni! Piękne! W teorii wszystko może wydawać się dosyć skomplikowane. Przejdźmy więc do kilku przykładów z życia wziętych. W poniższych zdaniach pogrubiliśmy rzeczowniki i przymiotniki w odpowiednich przypadkach: Widziałem wczoraj piękną kobietę. (biernik) Kasia bawiła się z małym kotkiem. (narzędnik) Dobry piesku, chodź tutaj. (wołacz) Lubię wracać do ciepłego domu. (dopełniacz) To jest naprawdę fantastyczny obraz. (mianownik) Oddaj grubemu Michałowi plecak! (celownik) Babia rzadko opowiada nam o wojennych czasach. (miejscownik) Dla osób, które nie odmieniają rzeczowników i przymiotników naturalnie (np. dla obcokrajowców), powyższe przykłady mogą być niezrozumiałym chaosem. Dlaczego bowiem mamy piękną kobietę, ale już pięknego mężczyznę? Dlaczego bawimy się z małym kotkiem, ale już małą owieczką? Dlaczego wracamy do ciepłego domu, ale już do ciepłej sypialni? Na szczęście jest na to zasada. Zasady odmiany przez przypadki Spójrz jeszcze raz na powyższe przykłady. Możemy widzieć piękną kobietę, pięknego mężczyznę i piękne dziecko. Jak zapewne sam już dostrzegłeś, pierwsza część przymiotnika pozostaje niezmienna niezależnie od tego, jaki rzeczownik opisuje. Dzieje się tak dlatego, że każdy wyraz, który podlega deklinacji, składa się z tematu i końcówki. Temat to cześć stała – ona zwykle nie podlega odmianie. Odmienia się wyłącznie końcówka. W słowie piękny temat to właśnie piękn-. Ta część nie podlega odmianie ani przez rodzaje (męski, żeński, nijaki, męskoosobowy czy niemęskoosobowy), ani przez przypadki. Końcówki w rodzaju męskim będą wyglądać natomiast tak: Mianownik: piękn-y Dopełniacz: piękn-ego Celownik: piękn-emu Biernik: piękn-y Narzędnik: piękn-ym Miejscownik: piękn-ym Wołacz: piękn-y Odmiana tego przymiotnika w rodzaju żeńskim: Mianownik: piękn-a Dopełniacz: piękn-ej Celownik: piękn-ej Biernik: piękn-ą Narzędnik: piękn-ą Miejscownik: piękn-ej Wołacz: piękn-a Odmiana tego przymiotnika w rodzaju nijakim: Mianownik: piękn-e Dopełniacz: piękn-ego Celownik: piękn-emu Biernik: piękn-e Narzędnik: piękn-ym Miejscownik: piękn-ym Wołacz: piękn-e Odmiana tego przymiotnika w rodzaju męskoosobowym: Mianownik: piękn-i Dopełniacz: piękn-nych Celownik: piękn-ym Biernik: piękn-ych Narzędnik: piękn-ymi Miejscownik: piękn-ych Wołacz: piękn-i Odmiana tego przymiotnika w rodzaju niemęskoosobowym: Mianownik: piękn-e Dopełniacz: piękn-nych Celownik: piękn-ym Biernik: piękn-ych Narzędnik: piękn-ymi Miejscownik: piękn-ych Wołacz: piękn-e Wyjątki w deklinacji Wydaje się to proste? Przejdźmy zatem do wyjątków. W języku polskim mamy bowiem bardzo dużo wyjątków w deklinacji. Czasem poza końcówką, zmianie ulega również temat. Zwykle taka zmiana spowodowana jest jego brzmieniem lub łatwością wypowiedzenia danego słowa w momencie, gdy ulegnie niewielkiej modyfikacji. Właśnie dlatego zazwyczaj taka zmiana polega jedynie na zastąpieniu jednej głoski inną (na przykład zmiana ł na l). Każdą taką zmianę tematu nazywamy obocznością. Istnieją dwa rodzaje oboczności: spółgłoskowe (taką jest właśnie zmiana ł na l) oraz samogłoskowe (czyli zmiana np. a na e). [w] Każdy temat, w którym podczas odmiany przez przypadki, dochodzi do zmiany brzmienia nazywamy tematem obocznym [/w] Przykładem takiej zmiany głoski jest, chociażby rzeczownik ręka. Zauważ, że w celowniku (czemu się przyglądam?) spółgłoska k zmienia się w c. Mamy więc: przyglądam się ręce. Zobacz odmianę tego słowa przez wszystkie przypadki: Przypadek Odmiana Mianownik (kto? co?) ręk-a Dopełniacz (kogo? czego?) ręk-i Celownik (komu? czemu?) ręc-e Biernik (kogo? co?) ręk-ę Narzędnik (kim? czym?) ręk-ą Miejscownik (o kim? o czym?) ręc-e Wołacz (o!) ręk-o W powyższej tabelce wyraz ręka został odmieniony z wydzieleniem tematu i końcówki myślnikiem. Mamy więc: temat główny: ręk- temat oboczny: ręc- oboczność spółgłoskową: k → c Jeśli zastanawiasz się, w jakiej sytuacji dochodzi do zmiany litery ł na l, zobacz poniższy przykład oboczności: Przypadek Odmiana Mianownik (kto? co?) anioł Dopełniacz (kogo? czego?) anioł-a Celownik (komu? czemu?) anioł-owi Biernik (kogo? co?) anioł-a Narzędnik (kim? czym?) anioł-em Miejscownik (o kim? o czym?) aniel-e Wołacz (o!) aniel-e Tu również temat i końcówka zostały wydzielone. Mamy tu: temat główny: anioł- temat oboczny: aniel- oboczność: samogłoskową o → e oraz oboczność spółgłoskową ł → l. pies (język polski)[edytuj] wymowa: ​?/i, IPA: [pʲjɛs], AS: [pʹi ̯es], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j ​?/i znaczenia: rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy ( zool. Canis familiaris[1], zwierzę domowe; zob. też pies w Wikipedii ( samiec gatunku ( ( środ. łow. samiec lisa lub borsuka[2] rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy lub męskoosobowy ( slang. obraź. policjant[3], żandarm lub milicjant ( daw. gw. więz. ajent policyjny[4] ( pejor. ktoś podły, oszukańczy (epitet wobec mężczyzny) odmiana: ( ( przykłady: ( Pies jest najlepszym przyjacielem człowieka. ( Cyrk Arena nie ukrywa: będą wielbłądy, konie, lamy, alpaki, słoń, osioł, psy[5]. ( Czy to jest pies czy suka? ( Psy stoją na patrolu. składnia: kolokacje: ( pies aportujący • pies asystujący • pies domowy • pies do towarzystwa • pies dowodny • pies gończy • pies łańcuchowy • pies myśliwski • pies obronny • pies opiekun • pies ozdobny • pies pasterski • pies podwórzowy • pies pokojowy • pies policyjny • pies pomocnik • pies pracujący • pies przewodnik • pies rasowy • pies ratownik • pies stróżujący • pies terapeutyczny • pies towarzyszący • pies wodny • pies wyścigowy • pies zaganiający • pies zaprzęgowy • wściekły pies • mieć psa • wyprowadzać psa na spacer • pies gryzie / warczy / szczeka / łasi się / merda ogonem synonimy: ( gw. warsz. skowyr; reg. pozn. kejter; reg. pozn. luńt; reg. białost. sobaka; fraz. czworonożny przyjaciel, stróż domu / domowego ogniska ( pała; neutr. policjant; pot. glina, gliniarz, kulson; żart. smerf ( hind[4], skieł[4] ( szubrawiec, łgarz antonimy: ( kot ( suka hiperonimy: ( zwierzę ( samiec hiponimy: ( kundel • daw. pejor. kundys • rasowiec • brytan • wilczur • sł. kres. podworotnik • kynol. francuski pies dowodny • francuski pies wodny • pies kanaryjski • pies z Majorki • pirenejski pies górski • portugalski pies stróżujący • pies górski z Appenzell • berneński pies pasterski • duży szwajcarski pies pasterski • australijski pies pasterski • afrykański pies na lwy • gładkowłosy pies aportujący • fryzyjski pies wodny • hiszpański pies wodny • portugalski pies wodny • portugalski pies dowodny • romański pies wodny • pies faraona • nagi pies meksykański • nagi pies peruwiański • przen. cerber ( zomol ( arcypies holonimy: ( psiarnia meronimy: wyrazy pokrewne: rzecz. psowate nmos, psiarnia ż, psiarczyk mos, psiarz mos, psica ż, psina ż, psiara ż, psiak mzw, arcypies m, psioczenie n, napsioczenie n zdrobn. piesek mzw, psiaczek mzw, psiątko n, psinka ż, pieseczek mzw, piesunio mzw, pieseł m zgrub. psisko n czas. psioczyć ndk., napsioczyć dk. przym. psi, psowaty, pieski, arcypsi przysł. psio, piesko związki frazeologiczne: być wyszczekanym jak pies • całować psa w nos • czuć się jak zbity pies • dobra psu i mucha • drzeć się jak pies z kotem / gryźć się jak pies z kotem / lubić się jak pies z kotem / zgodzić się jak pies z kotem / żreć się jak pies z kotem / żyć jak pies z kotem[6] • francuski piesek • gadu-gadu, a psy w krupach • jak pies w studni • jak psu z gardła wyjęty / wyciągnięty • lubić jak psy dziada w ciasnej ulicy • łgać jak pies • na psa urok • należy się jak psu buda / należy się jak psu zupa • ni pies, ni bies / ni pies, ni wydra / ni to pies, ni to bies • nie dla psa kiełbasa • odszczekać jak pies / wyszczekać jak pies • pies jebał • pies na baby • pies ogrodnika • pies łańcuchowy Darwina • pies Pawłowa • piesek salonowy • pies tańcował • pies ci mordę lizał • pogoda pod psem • psu na budę • psu oczy sprzedać • psy wojny • schodzić na psy / zejść na psy • srał to pies • tu leży pies pogrzebany • ubić jak psa • w marcu koty, w kwietniu psy, a dopiero w maju my • wierny jak pies • wieszać psy • wyć jak pies do księżyca • wyglądać jak zbity pies • zabierać się jak pies do jeża • zdechł pies zobacz też: przysłowia o psie etymologia: prasł. *pьsъ[7] ( źródłosłów dla pol. Psary[8] uwagi: zob. też pies w Wikicytatach ( gw. M. i W. lp „psi” ( zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki ( zobacz też: Indeks:Polski - Rasy psów ( samica psa: suka ( zwykle jest używana deprecjacyjna forma męskozwierzęca tłumaczenia: abazyński: ( ла abchaski: ( ала abenaki: ( adia, alemos aceh: ( asèë afar: ( kuta afrykanerski: ( hond ajmara: ( anu ajnoski: ( レエㇷ゚ (reep), セタ (seta) aklanon: ( ayam albański: ( qen aleucki: ( saglaq, saagla-x̂ algonkiński: ( animosh amharski: ( ውሻ (wəša), ከልብ (kälb) angielski: ( dog arabski: ( كلب m (kalb) arapaho: ( he3 asturyjski: ( perru awarski: ( гьой bambara: ( wulu baskijski: ( txakur; ( txakur ar; ( txakur bengalski: ( কুকুর (kukura), সারমেয় (sāramēẏa) białoruski: ( сабака (sabaka) bośniacki: ( pas m bretoński: ( ki bułgarski: ( куче n (kucze) buruszaski: ( huk cachurski: ( хва cebuano: ( ero chiński standardowy: ( 狗, 犬 (quǎn); ( 公狗 (gōnggǒu) chorwacki: ( pas m czamorro: ( ga'lagu czeczeński: ( жӀаьлин czejeński: ( oeškëso czeski: ( pes m dolnołużycki: ( pjas m duński: ( hund w; ( strissersvin n esperanto: ( hundo estoński: ( koer fenicki: ( 𐤊𐤋𐤁 (klb, kalb) fiński: ( koira francuski: ( chien m friulski: ( čhan m fryzyjski: ( hûn górnołużycki: ( pos, psyk grenlandzki: ( qimmeq gruziński: ( ძაღლი (dzaghli) gudźarati: ( કૂતરું n (kūtaruṁ), કૂતરો m (kūtarō) haitański: ( chen hausa: ( kare hawajski: ( ʻīlio hebrajski: ( כלב m (kelew) hindi: ( कुत्ता m (kuttā) hiszpański: ( perro m, choco m (zach. Argentyna) holenderski: ( hond ido: ( hundo inari: ( peenuv indonezyjski: ( anjing inguski: ( жӏали interlingua: ( can irlandzki: ( madra islandzki: ( hundur m japoński: ( 犬(いぬ) (inu) jawajski: ( asu jidysz: ( הונט m (hunt) joruba: ( aja kabylski: ( aqjun, aydi karelski: ( koira kaszubski: ( tósz m, pies m kataloński: ( gos m keczua: ( allqu, alqo, boliw. alqu; ( china alqo koreański: ( 개 (kae) kornijski: ( ky litewski: ( šuo m łaciński: ( canis m łotewski: ( suns m macedoński: ( куче n, пес m malajski: ( anjing, asu maltański: ( kelb m manx: ( moddey niemiecki: ( Hund m norweski (bokmål): ( hund m nowogrecki: ( σκύλος m, σκυλί n orija: ( କୁକୁର (kukura) ormiański: ( շուն (shun) pali: ( suṇa, suna, sunakha perski: ( سگ (sag) polski język migowy: portugalski: ( cão m; ( cão m północnofryzyjski: ( hün n pruski: ( sunnis m romski: ( rikono m rosyjski: ( собака ż (sobaka), пёс m; ( мент m ruanda: ( imbwa rumuński: ( cîine, câine samoański: ( maile sanskryt: ( कुक्कुर (kukkura), श्वन् (śvan), मण्डल (maṇḍala), मण्डलक (maṇḍalaka), शुनक (śunaka) sardyński: ( cane serbski: ( пас m slovio: ( sobak (собак) słowacki: ( pes słoweński: ( pes m; ( pes m somalijski: ( eey suahili: ( mbwa sycylijski: ( cani m szwedzki: ( hund w, vovve w, jycke w tabasarański: ( хуй tahitański: ( ʻūrī tajski: ( สุนัข ( tatarski: ( et tetum: ( asu tok pisin: ( dok turecki: ( köpek tuvalu: ( kulii / kulī tybetański: ( ཁྱི (khyi) udmurcki: ( пуны ukraiński: ( собака m, пес m umbundu: ( ombwa urdu: ( کتا (kuttā) uzbecki: ( it, kuchuk walijski: ( ci wepski: ( koir węgierski: ( kutya wietnamski: ( chó wilamowski: ( hund włoski: ( cane m; ( cane m zulu: ( inja źródła: ↑ Hasło „Canis familiaris” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia. ↑ Hasło „pies” w: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. Halina Zgółkowa, t. 28, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1994-2005, ISBN 83-900203-3-5, s. 324. ↑ Maciej Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 83-01-14631-1, ISBN 978-83-01-14631-3, s. 231. ↑ 4,0 4,1 4,2 Słowniczek gwary więziennej, „Język Polski” nr 10/1913, s. 297. ↑ Tychy i Mysłowice: NIE dla cyrków ze zwierzętami na nic, cyrki przyjeżdżają. ↑ Włodzimierz Wysoczański, Opozycja homo – animal z perspektywy reguł postępowania (na materiale frazemów wybranych języków), „Acta Universitatis Wratislaviensis” no 2282, Język a Kultura, t. 16, Wrocław 2001, s. 84. ↑ Janusz Strutyński, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, wyd. dziewiąte, Wydawnictwo Tomasz Strutyński, Kraków 2002, s. 33. ↑ Hasło „Psary” w: Maria Malec, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, ISBN 83-01-13857-2, s. 201. pies (język angielski)[edytuj] wymowa: IPA: /paɪz/ ​?/i znaczenia: rzeczownik, forma fleksyjna ( lm od: pie odmiana: przykłady: składnia: kolokacje: synonimy: antonimy: hiperonimy: hiponimy: holonimy: meronimy: wyrazy pokrewne: rzecz. pie związki frazeologiczne: etymologia: uwagi: źródła: pies (język hiszpański)[edytuj] wymowa: IPA: [pjes] ​?/i znaczenia: rzeczownik, forma fleksyjna ( lm od: pie odmiana: przykłady: składnia: kolokacje: synonimy: antonimy: hiperonimy: hiponimy: holonimy: meronimy: wyrazy pokrewne: związki frazeologiczne: etymologia: uwagi: źródła: pies (język kaszubski)[edytuj] wymowa: znaczenia: rzeczownik, rodzaj męski ( zool. pies odmiana: przykłady: składnia: kolokacje: synonimy: antonimy: hiperonimy: hiponimy: holonimy: meronimy: wyrazy pokrewne: związki frazeologiczne: etymologia: uwagi: źródła: Odmiana rodzajnika przez przypadki to ważny temat w nauce języka niemieckigo. Jak już wiesz z poprzedniej lekcji o rodzajnikach, mamy w języku niemieckim trzy rodzaje rzeczowników: męski, żeński i nijaki. Czyli tak jak w języku w języku niemieckimJak odmieniać przez przypadki rodzajnik określonyOdmiana rodzajnika określonego w niemieckimPrzykładowe zdaniaJak odmieniać przez przypadki rodzajnik nieokreślonyOdmiana rodzajnika nieokreślonego w niemieckimPrzykładowe zdaniaOdmiana kein przy przypadkiPrzykładowe zdaniaDlaczego odmiana rodzajnków w niemieckim jest ważna?Podsumowanie odmiany rodzajnika przez przypadkiZobacz równieżI tak jak w polskim rzeczowniki odmieniają się przez przypadki. W języku niemieckim mamy cztery przypadki: Nominativ (Mianownik), Genitiv (Dopełniacz), Dativ (Celownik) i Akkusativ (Biernik).Nominativ (Mianownik) odpowiada na pytanie: kto? co?Genitiv (Dopełniacz) odpowiada na pytanie: czyj? czyje? czyja?Dativ (Celownik) odpowiada na pytanie: komu? czemu?Akkusativ (Biernik) odpowiada na pytanie: kogo? co?Przez przypadki odmieniają się jednak tylko rodzajniki rzeczownika, a sam rzeczownik pozostaje prawie zawsze taki sam. Inaczej mówiąc, jeśli zmienia się przypadek, to zmienia się rodzajnik przez jaki przypadek odmieniany jest dany rzeczownik, zależy głównie od stojącego przed nim czasownika lub przyimka. Bardzo często po niemieckich czasownikach będzie taki sam przypadek jak po czasownikach polskich, dzięki czemu możemy zadawać sobie po czasowniku poprostu pytania typu: kto?, co? lub kogo?, co? itd. Ale jednak są też wyjątki. Dokładnie po jakich czasownikach i przyimkach występuje dany przypadek poczytaj powyżej w poszczególnych odmieniać przez przypadki rodzajnik określonyWiem, że z początku odmiana rodzajników w języku niemieckim może wydawać się trudna, ale tak naprawdę wcale nie jest. Właściwie to musisz tylko nauczyć się tej tabelki poniżej, czyli odmiane rodzajnika określonego. Już tłumaczę dlaczego. Rodzajniki nieokreślone i przeczenie kein mają takie same końcówki jak rodzajniki określone, przez co łatwiej je zapamiętać. Ale wszystko po koleji, najpierw poniższa tabela 🙂Odmiana rodzajnika określonego w niemieckimRodzaj męskiRodzaj żeńskiRodzaj nijakiLiczba mnogaNominativder Manndie Fraudas Kinddie BücherGenitivdes Mannesder Fraudes Kindesder BücherDativdem Mannder Fraudem Kindden BüchernAkkusativden Manndie Fraudas Kinddie BücherZauważ, że Nominativ i Akkusativ odmieniają się prawie tak samo, z wyjątkiem rodzaju męskiego, gdzie der zamienia się na den. W Genitivie rodzajniki tak jakby przeplatają sie „des, der, des, der„. A rodzaj męski i nijaki są w Dativie i Genitive takie same, mianowicie des i dem. I oczywiście rodzaj żeński i liczba mnoga są również prawie takie same, z wyjątkiem Dativ, gdzie liczba mnoga zmienia się na den a rodzaj żeński na również, że przy Genitiv dodajemy do rzeczownika końcówke „-s” lub „-es”. Końcówkę „-es” bedą miały rzeczowniki jednosylabowe jak der Mann (mężczyzna) lub rzeczowniki kończące się na literę -z, -tz lub -ss/ß, jak na przykład das Streichholz (zapałka).W Dativie dodajemy natomiast w liczbie mnogiej zawsze końcówkę „-n”. Ale uwaga, jeśli rzeczownik w liczbie mnogiej kończy się na „-n” lub „-s”, to wtedy nie otrzymuję on dodatkowej zdaniaDas ist der Bus – To jest (kto?co?) autobusIch sehe den Bus. Der Bus kommt jetzt – Widzę (kogo?co?) autobus. (kto?co?) Autobus jedzie terazIch fahre mit dem Bus – Jadę autobusem (przyimek mit łączy się zawsze z Dativ)Das Haus ist sehr schön – (kto?co?) Ten dom jest bardzo ładnyAnna kauft die Tasche – Anna kupuję (kogo?co?) torebkęDie Tasche der Frau ist groß – Torebka (czyja?) tej kobiety jest dużaJak odmieniać przez przypadki rodzajnik nieokreślonyJak wspomniałam powyżej, rodzaniki nieokreślone mają takie same końcówki jak określone, przez co łatwiej jest je zapamiętać, jeśli umiesz już pierwszą tabelę. Łatwiej jest również, ponieważ w rodzajnikach nieokreślonych nie ma liczby mnogiej 🙂Odmiana rodzajnika nieokreślonego w niemieckimRodzaj męskiRodzaj żeńskiRodzaj nijakiLiczba mnogaNominativein Manneine Frauein Kind– BücherGenitiveines Manneseiner Fraueines Kindes– BücherDativeinem Manneiner Fraueinem Kind– BüchernAkkusativeinen Manneine Frauein Kind– BücherPrzykładowe zdaniaDas ist ein Hund – To jest (kto?co?) piesIch kaufe einen Hund – Kupuję (kogo?co?) psaDas ist eine Frau – To jest (kto?co?) kobietaSie sieht eine Frau – Ona widzi (kogo?co?) kobietęEr geht mit einer Frau – On idzie z kobietą (mit łączy się zawsze z Dativ)Sie ist die Tochter eines Lehrers – Ona jest córką (czyją?) jakiegoś nauczycielaDie Frau hat einen Sohn – (kto?co?) Ta kobieta ma (kogo?co?) synaOdmiana kein przy przypadkiPrzeczenie kein działa w tym wypadku jak rodzajnik i odmienia się podobnie jak rodzajniki nieokreślone w liczbie pojedyńczej i określone w liczbie mnogiej. O tym jak i kiedy używa się kein przeczytaj w lekcji o przeczeniach w języku męskiRodzaj żeńskiRodzaj nijakiLiczba mnogaNominativkein Mannkeine Fraukein Kindkeine BücherGenitivkeines Manneskeiner Fraukeines Kindeskeiner BücherDativkeinem Mannkeiner Fraukeinem Kindkeinen BüchernAkkusativkeinen Mannkeine Fraukein Kindkeine BücherPrzykładowe zdaniaIch habe keine Tasche – nie mam (kogo?co?) torebkiSie hat kein Geld – Ona nie ma (kogo?co?) pieniędzyWir kaufen keinen Hund – My nie kupujemy (kogo?co?) psaJulia liest kein Buch – Julia nie czyta (kogo?co?) książkęDlaczego odmiana rodzajnków w niemieckim jest ważna?Rodzajniki pomagają nam nie tylko określić rodzaj rzeczownika, ale również w jakim przypadku ten rzeczownik jest odmieniony. Inaczej pisząc, dzięki rodzajnikom możęmy odmieniać rzeczowniki przez przypadki, co jest bardzo ważne by budować poprawnie sobie, żę układamy zdania bez odmiany rzeczowników przez przypadki. Brzmiały by one mniej więcej tak:Ich habe Hund und Katze – Mam pies i kotIch kaufe Buch – Kupuję książkaTo brzmi trochę śmiesznie 🙂Z tego powodu właśnie rodzajniki są tak ważne w języku niemieckim. Jeśli mówimy bez rodzajników, to porozumiewamy się trochę tak jak „kali jeść, kali pić”. Nie wszystkim to przeszkadza, ponieważ niektórym zależ by się dogadać, a nie koniecznie mówić poprawnie. I to też jest w porządku. Jednak jeśli chcesz się porozumiewać w języku niemieckim poprawnie, to nie ominie Cię temat rodzajników. Im szybciej przestaniesz się ich bać, tym lepiej dla Ciebie. W końcu odmiana rodzajnika w niemieckim nie jest aż tak straszna 🙂 Poprawne zdania to:Ich kaufe ein Buch – Kupuje (kogo?co?) książkęIch habe einen Hund und eine Katze – mam (kogo?co?) psa i kotaPodsumowanie odmiany rodzajnika przez przypadkiW języku niemieckim występują cztery przypadki: Nominativ (kto?co?), Genitiv (czyj?), Dativ (komu?czemu?) i Akkusativ (kogo?co?)Przez przypadki odmieniają się tylko rodzajniki rzeczownika, a sam rzeczownik pozostaje prawie zawsze taki rodzajników określonych i nieokreślonych są bardzo podobne. Odmienione rodzajniki nieokreślone mają takie same końcówki co rodzajniki kein działa jak rodzajnik i odmienia się podobnie jak rodzajniki nieokreślone w liczbie pojedyńczej i określone w liczbie mnogiejTeraz poćwicz trochę ten materiał i najlepiej ułóż kilka zdań, by sprawdzić czy dobrze zrozumiałeś/-aś temat. Jeśli masz jakieś pytania, to chętnie odpowiem 🙂

odmiana przez przypadki pies